de oorlogsbegraafplaatsen
Bezoekt men speciale locaties, dan behoren daartoe ook de talloze war cemeteries, verspreid langs het voormalige front, soms in clusters bijeen (Somme gebied, Yper, Verdun). Een aantal liggen wat in het achterland, meestal bij een voormalig veldhospitaal waar een gewonde soldaat alsnog overleed.
De site geeft wat informatie in het algemeen over het ontstaan en de organisatie die er achter zat.
En elke begraafplaats heeft zijn eigen geschiedenis, meestal te vinden als informatie voor de bezoeker bij de ingang waar doorgaans zich ook een register bevindt met de namen van de gesneuvelden die hier begraven liggen. Begraafplaatsen hebben vaak bijzondere namen die dan te maken hebben met de gevechtshandelingen destijds.
Bedenk bij het betreden van deze oorlogsbegraafplaatsen wat zich hier een kleine honderd jaar geleden heeft afgespeeld: op een steenworp afstand van het oorlogsfront een bijna dagelijkse ter aarde bestelling in een kleine sombere plechtigheid.
Direct na de wapenstilstand was het hier een complete chaos. Het land was desolaat, doorsneden met oude loopgraven, kraters, massa's roestend prikkeldraad, wegen waren verdwenen, overal moeilijk te bereiken begraafplaatsen, veel geisoleerde graven, onbegraven lijken. Zonder enige infrastructuur moest men aan het werk.
Er komt een geleidelijke wisseling van de houten kruisen naar de permanentere helderwitte headstones (UK) of kruisen (Frankrijk en USA) en in België de wat kleurrijkere graftomben. De oorspronkelijke houten kruisen konden desgevraagd naar de familie opgestuurd worden. Rondom wordt de begraafplaats aangepast met hulp van (tuin) archtecten. Zo ontstaan de talloze parkachtige locaties temidden van een voormalig vernield landschap dat er geleidelijk weer normaal is gaan uitzien. De graven staan geometrisch recht, soms er tussen nog een massagraf van hen die altijd onbekend zijn gebleven. Het gazon tussen de perken wordt keurig verzorgd, vaak bloeien rozen tegen de tomben en kruisen, hier en daar de papieren poppies en een enkele keer laat een achter kleinkind weten het graf van zijn/haar voorvader te hebben bezocht.
één van de vele cemeteries in het Somme gebied
Eén van de bezoekers van deze site attendeerde me op het gebruik van het woord 'war cemetery'.
War cemetery wordt eigenlijk nooit gebruikt voor graven uit WO I, wel voor de oorlogskerkhoven uit WO II.
De eigen namen van de CWGC WOI begraafplaatsen dragen namelijk nooit de term “war” in zich. Meestal dragen ze term British of Military in zich, en per uitzondering wel ook eens Canadian, Australian, of Chinese. Velen hebben daarbij een eigen naam of plaatsnaam zoals “Prowse Point Cemetery” , “Locre Hospice Cemetery”, “Y Ravine Cemetery”, “Hunters Cemetery”, “Regina Trench Cemetery”, “Orchard Dump Cemetery” “Maple Copse Cemetery”, en anderen ook de naam “Farm” of “House”, “Trench” “Wood” daarmee verwijzend naar plaatsen die tijdens de oorlog zo bekend waren, variatie dus genoeg wat dat betreft, maar nooit: “war”.
De groene borden van de CWGC (Commonwealth War Graves Commission) geven de graven aan. Je kan ze ook in Vlaanderen vinden als “oorlogsgraven van het Gemenebest”, wat vaker bij burgerlijke begraafplaatsen waar dan ook soldaten werden begraven, in Frankrijk heten ze “Tombes de Guerre de Commonwealth”.
Wanneer het een begraafplaats van WO II betreft, zoals bv in de regio Normandië, of in België en in NL dan ziet men wel de naam “War Cemetery”.