monument voor de basquen

Tussen Hurtebise en Craonne en uitkijkend naar de Aisne vallei staat een memorial voor de 36e infanterie divisie, bekend als het Monument voor de Basquen.

De divisie met Basken was samengesteld voornamelijk met rekruten uit het zuidwesten van Frankrijk, Les Landes en de regio van de Pyreneen.

Het vocht op de Chemin des Dames bij verschillende gelegenheden en wordt wel gezien als een divisie van martelaren als gevolg van de extreme verliezen die het leed bij de aanval en verdediging op moeilijke posities vooral tussen Hurtebise en Craonne en op het plateau van Californie.

Op 14 september 1914 trachtte de divisie tevergeefs de Franse positie vast te houden op de top van de Chemin des Dames. Van 4 tot 6 mei 1917 viel het aan op het Plateau de Californie en hield het vast. De verliezen waren dusdanig dat 2 brigades moesten worden ontbonden als gevolg van verlies aan mankracht. Na een rustperiode keerde de 36^e divisie terug naar het front waar het een hevige Duitse tegenaanval op 3 en 4 juni onderging.

Op 15 september 1918 kwam het terug op de Chemin des Dames en ging in de Duitse sector in aanval. Het vechten ging door tot de Duitse terugtrekking achter de Ailette in oktober 1918.

Het monument heeft een sterk regionaal karakter. Het is het initiatief van oorlogsveteranen uit het zuid westen van Frankrijk. Het monument werd gefinancierd door publieke bijdragen en giften uit Baskenland en het La Lande district. Het monument werd ingewijd op 30 september 1928. Meer dan 500 inwoners uit die streek inclusief oorlogsveteranen, weduwen en wezen maakten de reis om de ceremonie bij te wonen. Het monument onderscheidt zich van monumenten uit die periode die vaak en mass werden geproduceerd. Forest, de architect en Grange de beeldhouwer waren zelf veteranen en gewond geraakt in de oorlog. Ze kozen voor ongebruikelijk materiaal: steen van Souppes (bij Melun, ten zuid oosten van Parijs dat ook is gebruikt voor de Arc de Triomphe en de Basilca van Sacré-Coeur op Montmartre.

Aan de basis van de 14 meter hoge obelisk dragen laurierkransen de namen van de gebieden waaruit de soldaten van de 36^e divisie kwamen. De zijkanten zijn versierd met de monogrammen van de divisie.

Aan de voet van de obelisk staat een Bask in het traditionele kleding, zijn ogen zijn gericht op het decor met de heroïsche oorlogsfeiten van de 36^e infanterie divisie.