marne slag 5- 9 september 1914
Deze grootse slag maakte een eind aan de retraite van het Franse leger samen met de BEF. De slag werd gevoerd nog als een soort van bewegingsoorlog die zich over een enorm gebied uitstrekte, zie kaartje onder. Er zijn relatief weinig overgebleven kenmerken, met name zie je veel minder 'war cemeteries' van gesneuvelden in deze slag vergeleken bijvoorbeeld met het Somme gebied. Bekend van (ooggetuigen) is dat zeker een groot deel van de achter gebleven gesneuvelde Duitsers via brandstapels werden gecremeerd.
Rond 24-25 augustus liep het front ongeveer over de Belgisch Franse grens. Het 1e Duitse leger (von Kluck) bevond zich in het gebied rond Mons/Bergen, het 2e Duitse Leger (von Bülow) bevond zich in het gebied van Dinant. Rond 23 augustus waren er gevechten bij Mons/Bergen tussen de Duitsers en het BEF (Britisch Expeditionary Force). Na deze slag trok het BEF zich terug, ook omdat het aangrenzende 5e Franse leger zich aan het terug trekken was.
Rond 26 augustus lag de frontlinie op de hoogte van Cambrai- Le Cateau. Bij Le Cateau werd gevochten en op 28 augustus wat zuidelijker bij Guise. De bedoeling was (plan von Schieffen) dat het 1e en 2e Duitse leger ten westen van Parijs over de Seine zou trekken om daarmee dus een grote omtrekkende beweging te maken. Om allerlei redenen zag Kluck hiervan af en trok naar het zuidoosten. Voor de Duitsers uit trok het Engelse en Franse leger zich terug, er was geen sprake van een verslagen leger.
Rond 2-4 september hadden de Duitsers ten oosten van Parijs hun zuidelijkste locaties bereikt, Sezanne en Vitry liggen zelfs nog wat zuidelijker t.o.v. Parijs.
Toen de Fransen in de gaten kregen dat de Duitse rechter flank onbeschermd was zag vooral Gallieni een mogelijkheid om de Duitsers hier aan te vallen. Joffre ging daarin mee. Het 6e Franse leger van Manoury onder meer versterkt met manschappen uit Parijs viel aan bij de rivier de Ourcq, even ten noorden van Meaux. Een deel van de manschappen (4000 man) werden met taxies vervoerd naar Lagny sur Marne, ook aan de Marne wat westelijk van Meaux. Kluck zag het gevaar en moest naar het westen afbuigen om niet in de flank te worden aangevallen.
De slag aan de Marne was ondertussen bezig. Dit was een grootse slag van het volledige Duitse leger tegen het volledige Franse leger aangevuld met het Britse expeditie leger en strekte zich uit over een front van 250 km van Verdun in het oosten tot bijna Parijs in het westen. Er was een grote opening ontstaan tussen het eerste en tweede Duitse leger van wel 40 km. Er dreigde daar een doorbraak van het Britse expeditie leger hetgeen de Duitsers in de gaten kregen en de slag werd afgebroken. Het Duitse leger trok zich terug op de Chemin des Dames.
Mondement ligt centraal op de uitstulping van de geallieerde linie. De marsroutes van de Duitsers tot hier zijn met groene lijnen aangegeven (zie boven). De paarse lijn geeft het verst bereikte Duitse front aan, ongeveer van Sezanne tot Vitry-le-Francois.
Von Schlieffen was hoofd van de Duitse generale staf van 1891 tot 1905. In 1894 sloot Frankrijk met Rusland een verbond, gevolgd door een verdrag met Engeland in 1904. Duitsland was daarmee ingesloten en moest wat bedenken voor een eventuele oorlog waarbij het zou kunnen worden aangevallen door Rusland in het oosten en in het westen door Frankrijk.
Von Schlieffen ontwierp een aanvalsplan waarmee in 6 weken Frankrijk zou kunnen worden verslagen, Rusland zou in die tijd gemobiliseerd zijn en daar moest vervolgens mee worden afgerekend.
Toen de slag aan de Marne aanbrak lagen de Duitsers aardig op het tijdschema ondanks het feit dat België met zijn vestingen in Luik en Namen voor enig oponthoud hadden gezorgd. Von Schlieffen wist dat zijn rechter (buitenste) vleugel de zwakke schakel in het plan was (op zijn sterfbed in 1913 zou hij daar nog voor gewaarschuwd hebben).
Het plan werd ook niet uitgevoerd inclusief de omtrekkende beweging rond Parijs. (Parijs was destijds in 1914 een ommuurde vestingstad met forten rondom).
Het is echter een grote vraag of bij wel exact uitvoeren volgens plan het wel gelukt zou zijn om de Fransen met het Engelse expeditie leger te verslaan. De linies zouden dan nog veel verder uit elkaar gelegen hebben.
In feite was de slag aan de Marne in september 1914 onbeslist maar dat betekende dat het aanvalsplan van de Duitsers mislukt was.
De slag aan de Marne was niet een typisch loopgravengevecht waardoor de locaties waar gevochten is weinig sporen hebben nagelaten.
