het chanson de Craonne
Het chanson ter ere van de muitende soldaten, jarenlang in Frankrijk verboden!
Hoe is dit lied ontstaan? Waarschijnlijk hebben velen er aan bij gedragen waarbij het lied gedurende de oorlog evalueerde: aanvankelijk in 1914-1915 stond het bekend onder de naam “La chanson de Lorette”, het lied veranderde in de 2e slag om Champagne in 1916, en ook bij Verdun werd het lied al gezongen in een wat andere tekst.
De locatie waar het lied zijn definitieve vorm kreeg was het dorp Craonne op het plateau van Californie. Hier vonden de zeer bloedige gevechten plaats op 16 april 1917. Het zou deze slag geweest zijn die voor de Franse soldaten de druppel was die de emmer deed overlopen en de muiterij begon waarbij dit lied ook zijn definitieve naam kreeg: Chanson de Craonne.
Het chanson de Craonne werd vele jaren verbannen van de radio. Het is een eerbetoon aan de Franse soldaten die in mei 1917 weigerden terug te keren naar de loopgraven na het desastreuze en zinloze offensief bij de Chemin des Dames waarbij 30.000 sneuvelden en 80.000 gewond raakten. In veel van de Franse divisies brak muiterij uit, in totaal zou het om meer dan 30.000 militairen gaan.
Pétain die Nivelle was opgevolgd, liet een aantal “deserteurs” executeren: het aantal is onbekend: 25 of 26 van de 500 ter dood veroordeelden.
Door de Franse autoriteiten is wel een poging gedaan de auteur van het lied te ontmaskeren, echter ondanks een beloning van een miljoen franc en eervol ontslag uit het leger voor degenen die de auteur bekend zou maken is de originele auteur steeds onbekend gebleven.
Het lied werd gezongen door de muiters op de wijs van een ander chanson (Charles Chablon: Bonsoir m’amour). Het lied werd opnieuw uitgebracht door een WO1 veteraan: Paul Vaillant-Couturier (1892-1937). Het lied was tot 1974 in Frankrijk verboden!
Pas in 1998 werd door de toenmalige minister president (Jospin) gesteld dat degenen die toen muiters waren gereintegreerd zouden moeten worden in het collectieve geheugen van Frankrijk. Maar ook deze opmerking maakte toen nog steeds wat controversie los.
De tekst:
Als na acht dagen het verlof ten einde is
En we weer terug gaan naar de loopgraven
De plaats die zo nuttig is
Want zonder ons zouden we er van langs krijgen
Maar het is nu over, we hebben het daar gehad
Niemand wil meer marcheren
Neerslachtig, en met hardstochtelijk snikken
Zeggen we adieu tegen de burgerij
Zonder geroffel op de trommels en zonder trompetgeschal
Gaan we met gebogen hoofd naar daarboven
Refrein:
Adieu la vie, adieu l’amour
Adieu toutes les femmes
Het is helemaal voorbij, en voor altijd
Met deze afschuwelijke oorlog
Het is in Craonne, op het plateau
Dat we onze huid verlaten
Want we zijn de veroordeelden
Wij zijn degenen die geofferd worden
Acht dagen in de loopgraven, acht dagen met lijden
Toch nog hoop
Deze avond zal de aflossing komen
We wachten zonder bestand
Plotseling in de stille nacht
Horen we iemand naderen
Het is de infanterieofficier
Die is gekomen om het van ons over te nemen
Rustig in de schaduw onder neerdalende regen
Gaan de arme infanteristen hun graven zoeken
Refrein:
Adieu la vie, adieu l’amour
etc
Het is niet goed om te zien op de brede boulevards
Naar die voorname mensen die naar feesten gaan
Voor hen is het leven goed
Maar voor ons is het niet hetzelfde
In plaats van dat deze drukkers zich verstoppen
Zou het beter zijn dat ze naar de loopgraven gaan
Om te verdedigen wat ze hebben, want wij hebben niets
Wij andere arme ellendelingen
Al onze kamaraden zijn hier begraven
Om de rijkdom van de heren daar te verdedigen
Refrein:
Adieu la vie, adieu l’amour
etc
Degenen met het geld, ze zullen terug komen
Omdat het voor hen is dat we sterven
Maar het is nu allemaal voorbij, alle infanteristen
Ze gaan in nu staking
Het is jullie beurt, al jullie rijke en machtige heren
Om het plateau te bestijgen
En als je oorlog wil voeren
Betaal dan met je eigen huid