het Marne slagveld met legerorde Joffre (4 september)
Toen de Duitsers al waren opgerukt over een gebied ten zuiden van de Marne zag Joffre eindelijk zijn kans (mede dus op instignatie van Gallieni) om aan te vallen. Dit kon alleen als het BEF ook meedeed. Dit had nogal wat voeten in aarde maar uiteindelijk kreeg Joffre de Engelsen ook zover. Men leze hierover het verhaal in het boek van Barbara Tuchman: "De kanonnen van Augustus". Dit boek eindigt dan met de slag aan de Marne.
Het is natuurlijk aardig om ook de visie op het gebeuren te lezen van de commandant van het BEF, sir John French in zijn memoires 1914
De situatie aan de vooravond van de slag aan de Marne kan goed worden weergegeven aan het aanvalsplan van Joffre in zijn legerorde opgesteld op 4 september.
zie hiernaast deze nogal eenvoudige legerorde.
Tussen May-en-Mulien en Lizy-sur-Ourcq viel het nieuw 6e Franse leger aan waarbij de Ourcq moest worden gepasseerd. de Duitsers dreigen hier in hun flank te worden aangevallen. Deze manoeuvre zou het idee geweest zijn van Gallieni.
Vanaf een heuvel aan de zuidkant van de Marne zag Mildred Aldrich deze slag beschreven in het boek: "Hilltop on the Marne".
Deze locatie ligt vlak ten noorden van Meaux, de gevechten hier staan ook wel bekend onder de naam van "slag bij Meaux". In Philip Gibb's "Soul of war" kan men het één en ander lezen over de slag en hoe het er uit zag na afloop.
In dit bovenstaande gebied moesten de Engelsen (BEF) aanvallen (links boven de Marne).
Aan de vooravond werd dit front nog bezocht door Eric Fischer Wood, zie zijn boek "Notebook of an Attaché".
De locaties worden weergegeven in het boek 1914 van John Fench, men vocht in NO richting, trok de Grand Morin over en rond 9-10 september was de Marne bereikt en overgestoken. Het werd duidelijk dat de Duitsers aan het terug trekken waren
In dit gebied ten westen van Sézanne werd in noordelijke richting opgerukt (boven de Marne).
Het plateau ten noord oosten van Sézanne met Mondement en vlak daarboven de moerassen van St Gonde.
De situatie was toen hier zo dat het Duitse leger op 3 locaties aan het vechten was:
- Het 1e leger (von Kluck) ten noorden van de Marne bij de Ourcq.
- De rechter vleugel van het 2e leger (von Bülow) ten zuiden van de Marne.
- De linker vleugel van dit leger was bezig bij de moerassen van St Gond.
Het 9e Franse leger (Foch) maakte de weg vrij ten westen van het moerasgebied en kon uiteindelijk de bressen geslagen door de Duitsers hier weer dichten.
Moltke, de opperbevelhebber stuurde (8 september) een stafofficier (Hentsch) vanuit Luxemburg naar het Marne front waar deze de situatie voor de Duitsers als zeer bedreigend taxeerde en adviseerde ( 9 september) terug te trekken om zo het ontstane gat tussen het 1e en 2e leger weer te dichten. Zijn advies werd direct opgevolgd en de strijd aan de Marne werd gestaakt.
Op 14 september had het Duitse leger zich terug getrokken achter de Aisne en begon zich hier in te graven.